Çözüm Odaklı Kısa Terapi
Insoo Kim Berg ve Steve de Shazer’in öncülük ettiği bir psikoterapi yöntemidir. Bu terapide amaç 1-4 seans görüşme yaparak Danışana çözüm yolunda farkındalık kazandırmak ve değişimi başlatmaktır.
Çözüm Odaklık Kısa Terapi oldukça yalın ve anlaşılır ancak uygulaması çok fazla deneyim isteyen bir psikoterapidir.
Çözüm Odaklı Kısa Terapinin Getirdiği Yenilikler
- Problem değil, çözüm odaklıdır. Çözüm için problemin etraflıca konuşulması, kökeninin ve gelişim sürecinin irdelenmesi gerekmez. Doğrudan çözüme odaklanır.
- ”Geçmiş” değil, “şimdi ve gelecek” konuşulur.
- Çözüm Odaklı Kısa Terapininin esasını sorular oluşturur. Her soru umut veren, değişime işaret eden ve danışanı yetkin kılan “gelecek” soruları şeklindedir.
- Danışanlar “kendi hayatlarının uzmanıdır”; Terapistler de onların istediği hayata ulaşmasına yardım edecek “soruların uzmanıdır”.
- Umut ve iyimserlik Terapinin temelini oluşturur.
- *Psikopatoloji, psikiyatrik/psikodinamik tanı ya da etyolojiye ait bir kuramı yoktur.
Çözüm Odaklı Kısa Terapinin İlkeleri
- Terapist “geriden liderlik” yapar.
- Terapist Danışanın aktardıklarının ardına/arkasına ve altına bakmaz; Terapistin aklında “asıl gerçek nedir?” diye bir soru yoktur.
- Terapist meraklıdır; Danışanın bakış açısını ve yaşadıklarını merak eder. Bunları bir Kurama dayamaya/oturtmaya çalışmaz. Terapist saygılıdır; Danışanın terapiye getirdiği her şeyin onun için çok önemli olduğunu kabul eder ve buna saygı gösterir. Terapist temkinlidir; Danışın ne demek istediği, neyi kastettiği, gerçekte neler olduğu, danışan için neyin en iyi/faydalı olduğu konularında varsayımlarda bulunmaz ve akıl yürütmez. Bu yüzden fikrini/görüşlerini söylerken temkinlidir, danışanın ret etmesi ya da düzeltmesi için geniş bir alan bırakır.
- Terapist her seansı “ilk ve son” seansmış gibi görür. Gündemi danışan belirler. Danışan her bir seansa başka bir konu/amaç ile gelebilir ve tekrar bir randevu istemeyebilir.
- Terapide duygular yerine duyguların yol açtığı davranışlar konuşulur. Terapist özellikle negatif duyguları sormaktan kaçınır.
- Terapist asla çözümler üretmez ve zihninin çözümler üretmeye çalışmasına engel olur. Kendi için en iyi çözümü Danışanın bulmasını ister, buna çabalar ve Danışanın aklına güvenir, inanır ve saygı duyar.
Çözüm Odaklı Kısa Terapinin İlkeleri
- Danışanın aldığı karar o an elindeki seçeneklerin en iyisidir.
- Danışan değişim için ihtiyaç duyduğu tüm kaynaklara sahiptir.
- Başka kuramlarda “patoloji” olarak adlandırılan durumlar aslında birer “alışkanlıktır” ve tüm alışkanlılar değiştirilebilir.
- Değişim kaçınılmazdır. Bu, her değişimin iyi, istenilen ve gerekli olduğu anlamına gelmez. Terapide amaç değişimi Danışanın hedefine göre yapmaktır.
- ”Bozulmadıysa tamir etme. Çalışan bir şeyi daha çok yap. Eğer çalışmıyorsa başka/yeni bir şeyi dene”.
- Terapide “direnç” yoktur; Danışan ne Terapiste ne de terapiye direnç gösterir. Burada Terapistin esnek olması gerekir.
- Sorun ile çözüm arasında bir mantık ilişkisinin olması gerekmez. Sorunun kaynağına ve gelişimine bakmadan ve incelemeden de çözüm/değişim gerçekleştirilebilir.
- Çok küçük değişimler büyük değişimlere yol açar. Terapinin amacı küçük değişimleri başlatmaktır; başlangıç için ihtiyaç duyulan da budur zaten. Danışan değişimi başlattıktan sonra terapistin onun “yolundan çekilmesi” gerekir.
- Danışanın hedefi/amacı onun için gerçekten önemli olmalıdır. Hedefin ilişkisel bir boyutu olmalıdır. Danışan terapi sürecinde hedefini/amacını değiştirebilir, Terapist buna saygı duyar.
Kaynaklar:
1.Solution Focused Brief Therapy:100 Key Points and Techniques. Ratner H, George E, Iveson C. Routledge; 2012
2.Brief Coaching: A Solution Focused Approach (Essential Coaching Skills and Knowledge). Chris Iveson, Evan George. Routledge; 2011
3.Solution Focused Narrative Therapy. Linda Metcalf. Springer Publishing Co, 2017